گفتگوی Lragir.am، کارشناس حقوق بین الملل، “آرا خزمالیان” است
آقای “خزمالیان”، در پایان سال گذشته، دادگاه بین المللی دادگستری سازمان ملل متحد رای داد که آذربایجان باید از گسترش نفرت نژادی علیه ارامنه جلوگیری کند، از جمله اقداماتی برای حفظ میراث فرهنگی ارامنه. در باکو کمیسیونی برای تحریف میراث تاریخی و فرهنگی آرتساخ تشکیل می شود. یعنی تصمیم دادگاه بین المللی اجرا نمی شود؟
هیچ تضمینی برای جلوگیری از آن با این تصمیم وجود ندارد. فرآیندهای آغاز شده توسط دفتر نماینده جمهوری ارمنستان در ECHR که امروز نیز ادامه دارد، باید ادامه یابد. علاوه بر این، بالاخره باید شاهد برخی تلاش های دیپلماتیک باشیم که هنوز شاهد آن نیستیم.
به عبارت دیگر آیا تصمیم موقت دادگاه بین المللی مبنایی برای جلوگیری از چنین مواردی نیست؟
تقاضا از آن ناشی می شود، اما در حال حاضر هیچ نهادی وجود ندارد که اعمال آن تقاضا را تضمین کند. موضوع دیگری است که باید اقدامات کافی برای اطمینان از آن انجام شود. اول از همه، باید از ابزارهای دیپلماتیک استفاده کرد، با استفاده از همه ابزارهای ممکن، برای درخواست به سازمان ملل، استفاده از پتانسیل شورای عالی صلح، شورای اروپا، همه پلتفرم هایی که ارمنستان در آن ها صدای خود را دارد. ناگفته نماند که این موضوعات در هر روابط دوجانبه قابل طرح است.
دادگاه بین‌المللی دادگستری همچنین حکم داد افرادی که در جریان این جنگ دستگیر شده‌اند باید آزاد شوند. چه مکانیزم هایی برای این موضوع وجود دارد؟
امیدوارم بعد از مدتی شاهد اقداماتی در این زمینه از منظر کنوانسیون گروگان ها باشیم، زیرا این نشان دهنده این است که این افراد در واقع گروگان گرفته می شوند تا سود سهام دریافت کنند. اگر وزارت خارجه ما در آن زمان بیشتر در آن جریان حضور داشت، باید زودتر برای نقض آن کنوانسیون اقدام می کرد. من فکر می کنم این امکان وجود دارد که در مورد نقض آن کنوانسیون مطالباتی مطرح شود.
پارلمان آرتساخ پیش نویس قانون «درباره سرزمین های اشغالی» را به گردش درآورده است. شما قبلاً در گفتگو با ما گفتید که بدون به رسمیت شناختن آرتساخ، ادعای ارضی بسیار دشوارتر است. تصویب این قانون چه فرصت هایی می تواند فراهم کند؟
این از منظر حقوق بین الملل چیزی به دست نمی دهد، اما در عین حال از منظر طرح مطالبات سیاسی گامی بسیار ضروری است. به عبارت دیگر، توسعه این پروژه گام بسیار مهمی در عرصه سیاسی است. بله، روند به رسمیت شناختن آرتساخ باید به هر طریقی انجام شود، اما این بدان معنا نیست که اکنون به این قانون نیازی نیست، البته به آن نیاز است. از نقطه نظر تدوين تقاضا امكان پذير است.
