گفتگوی Lragir.am گاگیک ماکاریان رئیس اتحادیه جمهوری خواه کارفرمایان است.
آقای ماکاریان، کاهش ارزش روبل روسیه چه مشکلاتی را برای صادرکنندگان ارمنی ایجاد می کند، چه باید کرد؟
کاهش ارزش روبل بلافاصله به جیب صادرکنندگان ما ضربه می زند، زیرا حجم صادرات از ارمنستان به روسیه حدود 900 میلیون دلار است. و بسته به نوع کالا، این امکان وجود دارد که بسیاری از صادرکنندگان به طور موقت صادرات را متوقف کنند یا منتظر دوره مناسب تری باشند که روبل بهبود یابد. در صورت صادرات، به صادرکنندگان به روبل پرداخت می شود و در این شرایط پول دریافتی برای روبل بسیار ناچیز خواهد بود، بازرگانان قادر به تامین هزینه های خود نخواهند بود. ما در سال 2015 چنین مشکلی داشتیم، زمانی که بسیاری از صادرکنندگان ما با حاشیه تقریباً حاشیه کار می کردند یا صادرات را متوقف کردند. الان هم شرایط تقریباً به همین منوال است. در مورد واردات، در صورت واردات، ما از کالاهایی که به روبل خریداری می شود، سود می بریم. به عبارت دیگر شرکت های واردکننده ارمنستان باید از این فرصت به خوبی استفاده کنند. اگر واردات را جلو ببریم می تواند زیان صادراتی را تا حدودی جبران کند.
علاوه بر صادرات، اقتصاد ارمنستان به دلیل عامل انتقال نیز متضرر خواهد شد. در صورت کاهش ارزش روبل، حواله های ارسالی مهاجران ما چندین برابر کاهش می یابد که هزینه های آن خانواده ها را پوشش نمی دهد. علل جدید فقر در اینجا ظاهر می شود. و مقدار نقل و انتقالات کم نیست، بسیار زیاد است. و وارد اقتصاد ما می شود، اهمیت چند برابری دارد. در نتیجه عامل حواله می تواند تاثیر منفی بر شاخص فعالیت اقتصادی داشته باشد.
علاوه بر این خطرات، ممکن است صادرات از اوکراین به ارمنستان برای مدتی متوقف شود. مثلاً ما مرغ، روغن و شیرینی را از اوکراین وارد می کنیم. باید جایگزین آن کالاها پیدا شود، واردات دیگری انجام شود. و بعید نیست که این واردات از روسیه انجام شود، زیرا کاهش ارزش روبل روسیه باعث ارزان شدن آن کالاها می شود. بنابراین لازم است محاسبات صحیح انجام شود.
در چنین شرایطی، ما مرتباً می بینیم که اقتصاد ارمنستان در شرایطی که به اقتصاد روسیه وابسته است، چقدر آسیب پذیر است. بنابراین، دولت ارمنستان باید چه اقداماتی را برای ایجاد تنوع انجام دهد؟
طبیعتا ما باید خیلی سریع برای تنوع بخشیدن به اقتصادمان تلاش کنیم. ابتدا تا جایی که می توانیم باید واردات خود را جایگزین محصولات داخلی کنیم. دوم، ما باید بازارها را متنوع کنیم. اگر 10 محصول “برترین” را که صادر یا وارد می کنیم را در نظر بگیریم، فقط با 8-10 کشور روی آن محصولات کار می کنیم. و حجم مبادلات تجاری با سایر کشورها به قدری ناچیز است که تقریباً غیرواقعی است که آن کشورها را به عنوان شرکای خارجی در نظر بگیریم. به عبارت دیگر باید بازارهای خود را بازبینی کنیم که بازارها ثبات بیشتری داشته باشند که مشروط به تحریم، نقل و انتقالات و عوامل دیگر نباشد. این می تواند بازار چین، بازارهای هند، کشورهای عربی باشد. اگر بتوانیم مشکلات جمعیتی خود را با بازگرداندن جمعیت، ایجاد تولید، ایجاد شغل حل کنیم، می تواند بازار داخلی ما باشد. یعنی در کشور ما این پویایی ها محاسبه نمی شود و باید در دولت خوب محاسبه کنند.
