گفتگوی Lragir.am آندریاس گوکاسیان، رئیس حزب سازنده ارمنستان است.
آقای غکاسیان، تحولات در چارچوب کنفرانس امنیتی مونیخ چه چیزی را ثابت می کند؟
ایالات متحده در تلاش است تا روند مذاکرات بین ارمنستان و آذربایجان را در قالبی غیرقابل درک پیش ببرد. من می گویم مشخص نیست، زیرا قالب کنفرانس مینسک حفظ شده است، یعنی وضعیت آرتساخ باید با تصمیم اجماع 11 کشور تعیین شود. در عین حال رئیس جمهور آذربایجان علناً به آن قالب کنایه می زند، یعنی آن قالب را بی اعتبار می کند. و موضع روسیه قابل درک نیست، زیرا وتوی روسیه یک عامل غیرقابل عبور است. به عبارت دیگر، وتوی روسیه در هر زمانی ممکن است وجود داشته باشد. به نظر من ایالات متحده تصمیم گرفته است تا بحث های عملی در مورد توافق صلح احتمالی را پیش ببرد، زیرا متوجه شده است که این توافق نمی تواند در این قالب تحت نظارت سازمان امنیت و همکاری اروپا منعقد شود. در یک نقطه، یک قالب جدید باید ظاهر شود. در منشور ملل متحد آمده است که طرفین موظف به مذاکره، تلاش برای حل مسالمت آمیز مشکل هستند و می توانند از قالب های مختلف استفاده کنند. اگر یک فرمت موفق نشد، می توانند به فرمت دیگری تغییر مکان دهند. قالب فعلی امروز زیر نظر سازمان امنیت و همکاری اروپا است، یعنی حل و فصل موضوع در چارچوب کنوانسیون منطقه ای بر اساس اصول آن کنوانسیون است. آن اصول مشخص است: حق تعیین سرنوشت آرتساخ که از ابتدا موضوع مناقشه بود، تمامیت ارضی آذربایجان، اکنون مشکل گسترش یافته و موضوع تمامیت ارضی ارمنستان نیز به آن اضافه شده است و اصل عدم رعایت آن. – استفاده از زور که دیگر هیچکس نمی خواهد به آن احترام بگذارد و متخلفان بدون مجازات باقی می مانند.
یعنی موضوع آرتساخ برای جامعه جهانی بسته نیست؟
چگونه می توان آن را تعطیل کرد، این یک دستور کار بین المللی است. موضوع سرزمین های اشغالی آذربایجان بسته است. آن سوال به عنوان یک عنوان در دستور کار مجمع عمومی سازمان ملل بود، دیگر وجود ندارد. این می‌توانست موضوع حق تعیین سرنوشت آرتساخ باشد، به ارمنستان بستگی داشت و دولت ارمنستان به دلایلی که همه می‌دانند، هرگز چنین سوالی را در دستور کار سازمان ملل قرار نداده و همچنان نمی‌آورد. البته رهبری ترک دوست و طرفدار ترکیه ارمنستان نمی تواند چنین اقدامی را انجام دهد. موضوع وضعیت آرتساخ به 11 کشور عضو کنفرانس مینسک سپرده شده است. سازمان امنیت و همکاری اروپا با توافق ارمنستان و آذربایجان آن را در دستور کار خود پذیرفته است. سازمان امنیت و همکاری اروپا در حال حاضر نمی تواند به عنوان یک سازمان به طور موثر عمل کند، زیرا قانون نهایی هلسینکی نقض می شود، یعنی توافق منطقه ای مبتنی بر آن توسط روسیه رعایت نمی شود، از همان ابتدا توسط آذربایجان رعایت نمی شد که نتیجه آن اولین آرتساخ شد. جنگ بعداً طرف آذربایجانی دوباره تمکین نکرد و در نتیجه جنگ دوم آرتساخ رخ داد.
اگر به کنفرانس مونیخ برگردیم، بار دیگر شاهد همان وضعیت در این 30 سال هستیم که رهبران ارمنستان قادر به ارائه حقیقت و حقایق در چنین سکوهایی نیستند. البته مشکل فقط بی سوادی یا آمادگی ضعیف نیست، بلکه روابط سیاسی موجود نیز هست.
